Văn 12 - Ôn đại học

Đề: Phân tích hình tượng cây xà nu trong truyện ngắn Rừng xà nu của nhà văn Nguyễn Trung Thành.

Mô tả: 

Thể loại: Nghị luận văn học

Phạm vi: Môn Ngữ văn lớp 12 - THPT

Áp dụng: Ôn thi Tốt nghiệp THPT - Ôn thi Đại học môn Ngữ văn

Hướng dẫn làm bài

I. Tìm hiểu đề và lập dàn ý:

1. Tìm hiểu đề

* Yêu cầu về kĩ năng:

- Biết cách làm bài nghị luận về một tác phẩm, đoạn trích văn xuôi, phân tích nhân vật. 

- Kết cấu bài viết chặt chẽ, bố cục rõ ràng, diễn đạt lưu loát, không mắc lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp. 

- Chữ viết rõ ràng, cẩn thận.

* Yêu cầu về kiến thức:

     Trên cơ sở những hiểu biết về truyện ngắn Rừng xà nu của nhà văn Nguyễn Trung Thành, thí sinh có thể phân tích, sắp xếp theo nhiều cách khác nhau, cụ thể như sau:

Soạn tin TAITL 899998 gửi 8682 để lấy mã đọc tiếp bài viết này

Nhập mã

2. Lập dàn ý

a. Giới thiệu khái quát về tác giả Nguyễn Trung Thành, truyện ngắn Rừng xà nu và hình tượng cây xà nu.   

b. Phân tích

       Nội dung:

- Cây xà nu đã trở thành một phần máu thịt trong đời sống vật chất và tinh thần của người dân làng Xô Man:

        + Cây xà nu hiện lên trong tác phẩm trước hết như loài cây đặc thù, tiêu biểu của miền đất Tây Nguyên. Qua hình tượng cây xà nu, nhà văn đã tạo dựng được một bối cảnh hùng vĩ và hoang dã đậm màu sắc Tây Nguyên cho câu chuyện.

        + Cây xà nu gần gũi với đời sống của người dân Xô Man: ngọn lửa xà nu có trong mỗi bếp, trong đống lửa ở nhà ưng tập hợp cả làng, ...; là chứng nhân của những sự kiện quan trọng trong cuộc kháng chiến chống Mĩ, xà nu cũng tham gia vào những sự kiện quan trọng của dân làng Xô Man: ngọn đuốc xà nu cháy sáng trong tay cụ Mết và tất cả dân làng vào rừng lấy giáo mác, đêm đêm dân làng Xô Man thức dưới ánh lửa mài vũ khí, ...

- Cây xà nu tượng trưng cho phẩm chất và số phận của nhân dân Tây Nguyên trong chiến tranh cách mạng:

        + Thương tích mà rừng xà nu phải gánh chịu do đại bác của kẻ thù gợi đến những mất mát, đau thương mà dân làng Xô Man nói riêng và đồng bào Tây Nguyên nói chung đã phải trải qua trong cuộc chiến đấu.

        + Đặc tính “ham ánh sáng” của cây xà nu tượng trưng cho niềm khát khao  tự do, lòng tin vào lí tưởng cách mạng của nhân dân Tây Nguyên, của đồng bào  miền Nam trong cuộc kháng chiến.

        + Khả năng sinh sôi mãnh liệt của cây xà nu cùng sự rộng lớn, bạt ngàn của rừng xà nu gợi nghĩ đến sự tiếp nối của nhiều thế hệ người dân Tây Nguyên đoàn kết bên nhau trong cuộc kháng chiến chống đế quốc Mĩ.

        + Sự tồn tại kì diệu của rừng xà nu qua những hành động hủy diệt, tàn phá của kẻ thù tượng trưng cho sức sống bất diệt, sự bất khuất, kiên cường và sự vươn lên mạnh mẽ của con người Tây Nguyên trong cuộc chiến một mất một còn với kẻ thù.

Nghệ thuật:

- Kết hợp miêu tả bao quát và cụ thể khi dựng hình ảnh rừng xà nu.

- Khắc họa thành công hình tượng cây xà nu – một sáng tạo nghệ thuật đặc sắc – vừa góp phần quan trọng thể hiện tư tưởng chủ đề vừa tạo nên màu sắc sử thi và sự lãng mạn bay bổng cho thiên truyện.

- Các hình thức nhân hóa, ẩn dụ được vận dụng nhằm thể hiện sống động vẻ hùng vĩ, khoáng đạt của thiên nhiên đồng thời gợi nhiều suy nghĩ sâu xa về con người, về đời sống, …

- Lời văn giàu tính tạo hình, giàu nhạc điệu, khi thâm trầm, khi tha thiết, trang nghiêm,…

c. Đánh giá chung:

    - Cây xà nu xuất hiện trong toàn bộ truyện ngắn, là hình tượng trung tâm chứa đựng ý nghĩa tư tưởng sâu xa của tác phẩm.

    - Nó không chỉ là loại cây đặc thù, tiêu biểu của miền đất Tây Nguyên mà sự hợp lại của nó thành những cánh rừng xà nu còn tạo nên một không gian nghệ thuật đậm màu sắc sử thi cho câu chuyện.